Apache, IIS (Internet Information Services) gibi dinamik alt yapılı web sunucuları, state’ler için otomatik çerezler (Cookies) bırakmaktadır. Bu durum GTMetrix, Google Pagespeed gibi site performans analiz araçları tarafından hoş karşılanmamaktadır. Analiz araçlarının talebi statik içeriklerin Cookie-free (Çerezsiz) alanlardan servis edilmesi yönündedir. Web sitelerinde yer alan statik içerikler, CSS ve Javascript yazılım dosyalarını, JPG ve PNG gibi görsel dosyalarını kapsamaktadır. 

ySlow ise sunucu ile istemci arasında yürütülen ilişkiyi inceleyen bölüm olarak tanımlanmaktadır. ySlow içerisinde, nasıl bir bağlantı kurulduğu, bağlantı tarafından iletilen trafiklerin analizleri, hız süreleri, istek sayıları gibi birçok alan incelemeye alınmaktadır. İncelenen alanlar içerisinde, karşımıza çıkan hatalardan biri de “Use Cookie-free Domains” olarak karşımıza çıkar. Analiz araçlarının siteler için vermiş olduğu bu uyarının çözümü ise detayları ile yazımızın devamında yer almaktadır.

Cookie-free Domain Nedir? Ne İşe Yarar?

“Cookie-free Domain” açılımı, web sitelerinin çerezsiz alan adı kullanımı yapmasının gerekliliğini vurgulamaktadır. Site performans araçlarının özel bir hassasiyet gösterdiği bu durum, web sitelerinde “Use Cookie-free Domains” hatası olarak sıklıkla karşımıza çıkar. “Use Cookie-free Domains” çözümü ise alan adlarının çerezsiz şekilde yapılandırılması ile sağlanmaktadır. GTMetrix gibi site performans araçları, çerezsiz alan adları “Cookie-free Domain”  için, web sitelerinin CDN kullanmasını talep etmektedir. 

CDN (Content Delivery Network), web sitelerine erişim sağlamak isteyen kullanıcıları, lokasyon bazında bulundukları en yakın bölgeye konumlandırılmış sunuculara yönlendirme sağlamak ve bu sunucuların üzerinden hizmet vermek için oluşturulmuş sunucu ağı sistemi olarak bilinmektedir. Bir başka ifade ile CDN’ler içerik dağıtım ağı olarak da tanımlanmaktadır. Bulut sistemi içerisinde yürütülen CDN’ler, web sitelerinde barındırılan görsel, video, kod dizinleri gibi içerikleri bünyesinde toplamakta ve optimize etmektedir. CDN’lerin amacı, bu işlemler ile web sitesinin ziyaretçiye en kısa sürede ulaşmasını sağlamaktır.

CDN Çalışma Prensipleri Nelerdir?

“Use Cookie-free Domains” çözümü için site analiz araçlarının talep etmiş olduğu CDN’leri daha yakından tanımak gerekiyor. Web sitelerinin, faaliyetlerini gerçekleştirdikleri bölgelerde bulunan sunuculardan destek aldıkları görülmektedir. Uluslararası hizmet veren sitelerin ise CDN “İçerik Dağıtım Ağı” hizmeti alma şartı bulunmaktadır. Birçok farklı ülkeden erişim sağlanan web siteleri, CDN hizmeti aldıkları zaman, içerik sayfalarının yüklenme hızları da artar.

Amerika lokasyonunda bulunan bir web sitesi, Türkiye’de bulunan sunucudan destek aldığında bu durum, ziyaretçilerin siteye daha geç ulaşmasına neden olur. Sitenin hızı olağandışı şekilde düşmekte ve sayfaların açılması sorun yaratmaktadır. CDN hizmetinden yararlanıldığında ise mevcut sunucu Türkiye’de bile olsa, dünyanın neresinden web sitenize ulaşıyorsa, o kullanıcıya en yakın sunucu üzerinden içerikler iletilmektedir. CDN kullanımı ile web sitelerinde yaşanan hız problemi ortadan kalkmakta, site hızı artmaktadır. Bu şekilde analiz araçlarının web sitelerinden beklentileri de yerine getirilmiş olur.

CDN Kullanımının Avantajları Nelerdir?

Bir web sitesinin CDN hizmeti alması ile sitenin tüm içerikleri statik biçimde CDN sunucularında kopyalanır. CDN de kopyalanan site içerikleri, bu sunucudan siteyi ziyaret eden kullanıcıya iletilir. Bu çalışma biçimi ile site içerikleri optimize edilmekte, içerikler kullanıcıların bulundukları en yakın bölgedeki sunucu üzerinden çok daha hızlı ulaştırılmaktadır. Sitenin açılma ve yüklenme hızını maksimum seviyeye çıkaran CDN kullanımının birçok farklı avantajı da bulunmaktadır. Bunlar;

  • CDN servis sağlayıcıları, web siteleri için lokasyon bazlı sıkıştırma ve optimize etme teknolojisi kullanmaktadır.
  • Kullanılan teknolojiler ile site hızları ve performansları arttırılmaktadır.
  • CDN, SEO çalışmalarının en önemli kriteri olan web sitesi hızını arttırdığı için, arama motoru sonuçlarında ilk sıralarda yer alabilme şansını artırır.
  • CDN kullanımı, web sitelerinin kullanıcı trafik yüklerini azaltarak, veri işleme süreçlerindeki gecikmelerin önüne geçer.
  • CDN ile sunucular, kullanıcı isteklerine her zaman daha hızlı yanıt verir.
  • CDN hizmeti, ileri düzeyde güvenlik seçenekleri ile yapılandırılmaktadır. Bu sayede spam gönderimi ya da DDoS saldırılarından siteleri korur.
  • Lokasyon bazlı çalışan CDN hizmeti, özellikle E-Ticaret siteleri için büyük bir rekabet avantajı sunar.
  • Black Friday (Kara Cuma) olarak tabir edilen, indirim günlerinde meydana gelen aşırı trafik yükselme sorunlarını anında optimize ederek, hizmet aksamalarının önüne geçer.

Use Cookie-free Domains Sorunu Nasıl Çözülür?

Analiz araçlarının CDN talebini yerine getirdikten sonra, “Use Cookie-free Domains” hatasını çözmek için web sitelerinde Cookie-free domain oluşturmak gerekmektedir. Bu sorunu çözmek için IIS, Apache gibi yapıların çalışma sistematiği ve network alanına hakimiyet konusunda bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır. Sadece analiz araçlarının yönlendirmesi ile yapılan güncellemeler çoğu zaman yeterli gelmezler. Aynı hatayı yeniden almamak ve sorunu kesin yöntemlerle çözmek için aşağıdaki işlem adımları takip edilmelidir.

Cookie-free Domain Nasıl Yapılır?

“Use Cookie-free Domains” sorununun kalıcı olarak çözümü için, öncelikle alan adına tanımlı olan bir Subdomain “Alt Alan Adı” oluşturulması gerekmektedir. Subdomain’e verilecek ismi ise “Static” olarak belirlenmektedir. Örneğin; alan adınız “niobehosting.com” ise oluşturacağınız alt alan adınız (Subdomain) static.niobehosting.com olmalıdır. Alt alan adına bu ismin tanımlanma nedeni ise analiz araçlarının “Static” tanımlı bu ismi çok daha kolay algılamasıdır. Oluşturulan subdomain için yazılım destek alanında yer alan “ASP, asp.net, PHP” alanlarının kapatılması gerekmektedir. İşlem akışında, sadece HTML olarak servis edilen bir subdomain hostingin bulunması yeterli olmaktadır. Site içerisindeki tüm statik dosyalar, bu alana taşınmaktadır. Subdomain’e taşınabilecek dosya türleri ise;

  • Tüm görsel dosyaları (PNG, JPG gibi)
  • Tüm CSS dosyaları
  • “favicon.ico” dosyaları
  • Tüm JavaScript dosyaları

Bu işlemden sonra, ilgili tüm dosyalar oluşturulan subdomain üzerinden çağırmaktadır. Aşağıdaki örnekte net olarak ifade edilmektedir.

Cookie-free Domain Analytics Düzenlemesi Nasıl Yapılır?

Web sitelerinin analizlerini Google Analytics üzerinden gerçekleştirenler için bir işlem adımı daha bulunmaktadır. Google Analytics, çalışma sistematiği gereği, web sitesine ait tüm subdomainleri de otomatik olarak Cookie işlemine almaktadır. Bu durumda Analytics sistemine, web sitenizin sadece mevcut alan adınızı yani ana domaininizi Cookie etmesi gerektiği belirtilmektedir.

Aşağıda standart kullanımlı bir Analytics kodu yer almaktadır. Kod diziliminde bulunan “ga()” fonksiyonunun içerisindeki “auto” tanımından hemen sonra eklenecek parametre ise  “{‘legacyCookieDomain’: ‘www.domain.com’}” olmalıdır. Parametre uygulanırken, alan adının başına “www” ekinin getirilmiş olması önem taşır. Bu sayede “Use Cookie-free Domains” sorununun çözümü için yapılması gereken işlemler tamamlanmış olacaktır. Önemli ve son bir detay ise alt yapısında bulunan, “ASP, PHP” gibi yazılım desteklerini kapattığınızdan emin olduktan sonra subdomaininizi tarayıcıdan ziyaret etmeniz gerekir.

Windows İçin Web config Ayarları Nasıl Yapılır?

Windows sunucu kullananlar için ekstra bir işlem adımı daha öneriliyor. Windows sisteminde, statik alanının altında yer alan dizin içerisinde “web config” dosyası oluşturmak fayda sağlar. Aşağıda verilen örnekte, “Gzip, Cache, Cookie” set ayarları da yer almaktadır.

Web Siteleri İçin Cookie Nedir?

Kullanıcıların ziyaret etmiş olduğu web siteleri, bilgisayarlarına ya da mobil cihazlarına küçük bilgiler kaydeder. Kullanıcı bir sonraki ziyaretinde, aynı web sitesinin bilgilerine daha hızlı şekilde ulaşabilmektedir. Küçük boyutlu bilgi dosyaları, Cookie (Çerez) olarak tanımlanır. Cookie kullanım amacı, internet üzerinde gezinti deneyiminizin iyileştirilmesi ve web sitelerinin kişiselleştirilmesi olarak gösterilebilir. 

Örnek olarak; bir web sitesi ziyaret edildiğinde, sitede “Beni Hatırla” seçeneği işaretlendiğinde, bu site kullanıcı adı içeren bir Cookie’yi tarayıcı üzerine kaydetmektedir. Cookie’lerin okunması, sadece onları oluşturmuş olan site tarafından yapılmaktadır. Cookie’lerin (Çerezlerin) saklanma süreleri ise yine siteler tarafından belirlenir. Web siteleri, kullanmış olduğunuz dil seçeneğini, ülke bazında kullanıcı lokasyonunu, site içerisinde yapılan tercihleri, kullanıcı bilgilerini, sitenin daha önce ziyaret edilip edilmediğini anımsamak için çerezlerden yararlanır. E-Ticaret siteleri de, alışveriş sırasında sepete atılan ürünlerin hatırlanması için yine çerezleri kullanmaktadır. 

Cookie Kullanımı Neden Önemlidir?

Günümüz teknoloji dünyasında, çerez kullanmayan web sitesine rastlamak pek mümkün değildir. Bankacılık siteleri, haber platformları, alışveriş siteleri ve hatta pek çok kişisel blog bile çerez kullanımı yapar. Çerez kullanımlarının kullanıcı deneyimini iyileştirmek açısından önem taşıdığı görülmektedir. Bazı web sitelerinin çerez kullanım koşullarını kabul etmeden açılmadığına da rastlamak mümkündür. Çerez kullanımının bir diğer nedeni de, kullanıcıların internette gezinme alışkanlıklarının izlenmesi olarak karşımıza çıkabiliyor. Bazı istatistikler ve kullanıcı verileri, çerezler yardımıyla çok daha kolay oluşturulmaktadır. Google Analytics izleme sistemleri, Google AdSense reklam kampanyaları yine çerezlerden yararlanan araçlardandır. WordPress tabanlı web siteleri, ücretsiz olarak sunulan “Cookie Notice” eklentisi üzerinden, çerez bildirimlerini yönetilebilmektedir. 2018 yılında yürürlüğe alınan “Genel Verileri Koruma Yönetmeliği” kapsamında AB ülkeleri içerisinde kurulmuş olan bir işletmeye ya da AB’den ziyaret eden site kullanıcısına sahip olanlar, çerez politikasını eklemek ve çerez bildirimi göstermek zorundadır. Yasal bir zorunluluk olarak sunulan bu kapsam, çerez kullanımlarının hem kullanıcı hem de site sahibi alanında güvenli bir alan yaratmayı hedefler.

Sık Karşılaşılan Hatalar ve Çözümleri