FinTech, finansal hizmet sunumlarında, bilinen ve alışıldık finansal yöntemlerin kullanımının dışına çıkabilmesi için oluşturulan, sektöre yenilik getiren bir teknolojidir. “Finans Teknolojisi” olarak da adlandırılan FinTech, finansal alanlardaki faaliyetlerin iyileştirilmesini amaçlamaktadır. FinTech, tüm dünyada hızla gelişen, yeni bir finans endüstrisi olarak da gösterilmektedir. Bünyelerinde barındırdıkları teknolojik güçleri, gelenekselleşmiş finansal hizmet alanları ile rekabet etmek için kullanan FinTech’ler, dünya genelindeki mevcut ve potansiyel müşterilerinin hayatlarını kolaylaştırmayı hedefliyor. FinTech tanımının ilk çıktığı zamanlarda, hali hazırda sunulan finans hizmetlerinin teknoloji ile buluşmuş hali gibi görünse de, FinTech’ler günümüzde öngörülenin çok üzerinde bir etki yaratmaktadır. İnternet ve teknoloji ürünlerinin hızla yaygınlaşmasıyla etki alanları giderek genişleyen FinTech’ler, girişimleri için oldukça yüksek oranlarda yatırımlarda alıyor.
FinTech Uygulamaları Nelerdir?
FinTech kullanımı temel olarak, bilgisayarlar ve mobil cihazlarda, özel olarak oluşturulmuş yazılımların ve algoritmaların yardımıyla, finansal işlemlerin ve süreçlerin daha iyi yönetilmesini desteklemektedir. FinTech kullanımı ilk kez mevcut finansal sistemlerin günümüz teknolojilerine uyarlanması ile ortaya konulmuştur. Süreç içerisinde dönüşüm gerçekleştiren FinTech alanları ve uygulamaları, eğitimler, bireysel bankacılık işlemleri, yatırımların yönetilmesi gibi farklı sektör ve endüstrilerle karşımıza çıkmaktadır. Tüm bunların dışında FinTech, kripto paraların geliştirilmesinde de sıklıkla kullanılıyor. FinTech girişimcileri, finansal teknolojilerin daha hızlı ilerlemesine büyük katkı sağlıyor. FinTech ile yapılan işlemler ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir.
- Mobil ödeme teknolojilerinin kullanımı.
- Kişiler arası para transferlerinin uygulanması.
- Sohbet botları üzerinden gerçekleşen müşteri temsilciliği.
- Temassız ödeme seçenekleri.
- Parmak izleri, yüz tarama gibi arttırılan güvenlik özellikleri.
- Yapay zeka destekleri ile portföylerin yönetilmesi.
- Kripto paralar ve BlockChain oluşturulması.
FinTech EkoSistemi
FinTech, hangi sektörde yer alırsa alsın, şirketlerin ve kurumların finansal hizmetlerini bir üst seviyeye taşımak için oluşturulan teknolojik yapılanmayı ifade etmektedir. FinTech ile tüm finansal işlemler, kullanıcı dostu haline getiriliyor. İşletmelerin, müşterilerinin finansal işlem erişimlerini kolaylaştıran FinTech ekosistemi, mobil uygulamaların kullanım artışları ile genişlemektedir. FinTech İstanbul, Deloitte ve BKM (Bankalararası Kart Merkezleri) işbirlikleri ile gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına göre, FinTech ekosistemi her geçen yıl hızla büyümeye devam ediyor. Ülkemizde, 2012 yılında 4 milyon doları bulan FinTech yatırımları, 2016 yılına gelindiğinde 29 milyon doları bulmaktadır. İzlenen dört yıllık periyotta FinTech yatırımlarının %175’e yakın oranda büyüme gösterdiği görülmektedir. Girişim sermayelerinin ve Melek Yatırımcıların izlenen dört yıllık süreçte 53 milyon dolara yakın yatırım gerçekleştirdiği bilinmektedir. Türkiye’nin FinTech ekosistemi 200’den fazla işletmeyi kapsadığı tahmin ediliyor. Mevcut işletmelerin de her yıl minimum %14 oranında büyüme gösterdiği görülmektedir. Ülkemizde kısmen yeni olan bu teknolojiler, beklentinin altında büyüklüğe sahip olsa da, FinTech için ülkemizdeki potansiyeli de ortaya koymaktadır.
FinTech Şirketleri Ne Yapar?
2000’li yılların başından itibaren her alanda giderek genişleyen dijitalleşme sürecinde, finans alanlarındaki teknolojilerin gelişmesine katkı sağlayan şirketlere “FinTech Şirketleri” adı verilmektedir. Yapay zeka ve bulut teknolojilerinin, buna bağlı olarak temassız işlemlerin de artması ile birlikte FinTech şirketlerinin yetenek alanları da genişlemektedir. FinTech şirketlerinin faaliyet alanları içerisinde, dijital bankacılıkla ilgili işlemler, açık bankacılıkla yönetilen işlemler, ödeme sistemlerinin birçoğu, tahsilat yönetim sistemi, fonlama sistemleri, yatırımsal teknolojiler gelmektedir. Dijitalleşmenin her geçen gün yeni bir alana yansıması ile birlikte, FinTech şirketlerinin faaliyet alanları da gelişmeye devam etmektedir. Farklı sektör ve endüstrilere eş zamanlı olarak hizmet verebilen FinTech şirketleri için “BigTech” kavramı da kullanılmaktadır. 2000’li yılların ortalarında Start-Up olarak başlayan FinTech şirketleri, günümüzde milyar dolarlık hacimlere ulaşmaktadır. Mevcut FinTech şirketleri alanlarında büyük işletmelere dönüşürken, finansal hizmetlere dijital çözümlerin getirilmesi için çalışan yeni FinTech startupları da çoğalmaya başlamaktadır. FinTech şirketlerinin başarısı göz önüne alındığında, bu alana yapılan yatırımlar da her geçen gün artıyor. Başarılı FinTech şirketlerinin satın alınması ya da ortaklık kurulması ile FinTech ekosistemi de büyümeye devam etmektedir. KPMG verilerine göre dünya genelinde en başarılı FinTech şirketleri ise aşağıdaki gibidir.
- Ant Financial “Çin”
- Grab “Singapur”
- JD Digits “Çin”
- GoJek “Endonezya”
- Paytm “Hindistan”
- Du Xiaoman Financial “Çin”
- Compass “ABD”
- OakNorth “İngiltere”
Türkiye’deki Başarılı FinTech Uygulamaları
Ülkemizde de oldukça etkili ve başarılı FinTech uygulamaları vardır. Bazıları yurtdışında da global ölçekte işlem yapar hale gelen bu uygulamalar da aşağıda belirtilmiştir.
Payguru
Etkili bir mobil ödeme platformu olarak karşımıza çıkan Payguru, anlaşmalı işyerlerine ait ödemelerinizi faturalı cep telefonu hattınız üzerinden ya da faturasız hat ise bakiyenizden düşerek yapabilirsiniz. Etkili, güvenilir ve hızlı bir ödeme yöntemi olan bu uygulama ile kullanıcılara oldukça rahatlık vadediyor. Payguru, Türkiye’deki 3 GSM şebekesi ile uyumlu ve anlaşmalıdır. Yurtdışında da 12 ülke ve 27 farklı operatör ile anlaşmalı hale gelen ve gitgide büyüyen bir uygulamadır.
Bu sistem kredi kartı veya nakit ihtiyacı olmaksızın yemek, akaryakıt, aidat ödemesi ve uygulamalara ait ödemeleri kolayca yapma imkanı sunuyor.
İyzico
E-ticaret, pazaryerleri ve bireysel kullanıcılara online ve güvenilir ödeme imkanı sağlayan önemli bir platformdur. 2013 yılında kurulmuş bu firma 2019 yılında 165 milyon dolara PayU firması tarafından satın alınmıştır. Kolay ödeme, kolay iade, korumalı ve güvenli alışveriş imkanı sunan İyzico, günümüzde yapay zeka tabanlı ödeme sistemlerinin geliştirmek üzere çalıştığını beyan ediyor.
32 binden fazla işyeri ve 10 bin kadar da bireysel müşterisi ve pazaryerlerinde 200 bin üzerinde kullanıcısı olduğu ifade ediliyor.
Paraşüt
KOBİ’ler için tasarlanan web tabanlı, gayet basit ve iyi çalışan bir ön muhasebe uygulaması olan Paraşüt, banka hesaplarınızla koordinasyon sağlayabileceğiniz etkili bir finans uygulaması haline gelebiliyor. Gelir gider faturası oluşturma, fatura takibi, e-arşiv, e-fatura, maaş takibi, cari hesap takibi gibi önemli işlemleri kolay bir şekilde, tek bir şifre ve herhangi bir bilgisayar ile mekandan bağımsız olarak web üzerinden yapmanıza imkan sağlıyor.
Ödeal İşyerim
Ödeal İşyerim, 2014 yılında kurulmuş başarılı FinTech uygulamalarından biridir. Kendi markasıyla verdiği mobil POS uygulaması, yazarkasa POS, POS cihazı gibi ödeme alma yöntemleri banka ve kredi kartı işlemleri için kullanma imkanı sunuyor. Bu yöntem ile bankalardan bağımsız kredi kartı ile ödeme alma imkanı sunan bu hizmet, bankaların uyguladığı kullanım zorunluluğu, verimsizlik cezası, minimum ciro şartı gibi zorlamalar içermiyor. Sadece işlem komisyonu alan bu sistem ile bir iş günü sonra paranızı hesabınıza alabiliyorsunuz.
FinTech’lerin Müşterilerine Katkısı
Günümüz teknoloji dünyasında, müşterilerin finansal hizmet veren kurum ve kuruluşlardan beklentileri de değişmektedir. Bu beklentilerin arasında, ücretsiz para transferleri, hızlı şekilde sonuçlanan kredi onayları, kesintisiz dijital işlemler gelmektedir. Müşteriler, dijitalleşen dünyada yaşanan yeniliklerin, finansal alanlarda da sunulmasını talep etmektedir. FinTech şirketleri de, mevcut ve potansiyel müşterilerin hayatlarına değer katmak ve finansal işlemlerini kolaylaştırmak için çalışmaktadır. FinTech şirketleri henüz dünyayı değiştirmiş olmasalar bile bazı alanlarda müşterilerinin yaşamlarına değer katmaktadır. FinTech’lerin kullanıcılarına sundukları katkılar ise aşağıdaki gibidir.
- Pratik Kullanım: FinTech’ler sundukları çözümleri dijital ortamlara da taşımaktadır. FinTech’ler bu şekilde kullanıcılarının hayatlarına kolaylık ve hız kazandırır.
- Fiyat Avantajları: Bir FinTech kuruluşunun, şube ağları gibi fiziksel oluşum yapıları için bütçe ayırmasına gerek yoktur. Sermaye bütçesini düşüren FinTech ler, gelenekselleşmiş finansal hizmet sunumlarına göre çok daha avantajlı fiyatlara sahiptir.
- Hizmetlerin Çeşitliliği: Mevcut müşterileri için lokasyonlarından bağımsız hizmetler sunabilen FinTech’ler, alışıldık finansal hizmetlere göre çok daha fazla çeşitliliği bünyelerinde barındırır.
- Kişiselleştirilmiş Deneyimler: FinTech’lerin sahip oldukları teknolojik yapılar, potansiyel müşterileri hakkında farklı kanallardan, daha çok bilgiye ulaşmasını sağlamaktadır. Bu şekilde mevcut ve potansiyel müşterilerinin beklentilerini analiz ederek, kullanıcılarının kişiselleştirilmiş hizmet deneyimi yaşamalarını mümkün kılar.
FinTech’in Finans Sektörüne Yansımaları
FinTech alanları ve uygulamaları finans sektörünü yeniden şekillendiriyor. FinTech şirketlerinin bankalarla rekabet içerisinde olduğu varsayılıyor. Ancak finans sektörünün gelişimi için bazı bankaların FinTech şirketlerine önemli yatırımlar yaptığı durumlar da yok değil. Yapılan araştırmalar, ABD bankalarının geçtiğimiz yıllarda 50’nin üzerinde FinTech girişimine 4 Milyar Dolara yakın yatırım yaptığını doğruluyor. Dijital dönüşümün hayatımızda yarattığı değişimler gibi FinTech’ler de müşterilerinin finansal durumlarını yönetme biçimlerini değiştiriyor. FinTech uygulamalarının ve şirketlerinin finans sektörüne yansımaları ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir.
Akıllı Çip Teknolojilerinin Kullanımı
Akıllı çip ile tasarlanan ATM banka kartları, çip içerisine yerleştirilmiş olan EMV (Europay Mastercard Visa) teknolojileri ile mali kayıpların önüne geçiyor.
Biyometrik Sensör Kullanımı
FinTech’lerin finans sektöründeki en büyük yeniliklerinden biri de biyometrik sensörler oluyor. ATM işlemlerinde banka kartından bağımsız işlem yapmayı sağlayan biyometrik sensörler, göz tarama sistemleri ile müşterilerin hayatını kolaylaştırıyor ve daha güvenli kullanım alanı sağlıyor.
Şubesiz Bankacılık Hizmetleri
FinTech şirketleri, müşterilerinin şubeye giderek gerçekleştirdiği tüm işlemleri, çevrimiçi ve mobil uygulamalar aracılığıyla yapabilmesini sağlıyor. Bu durum fiziki şube kullanımlarını azaltarak, müşterilerin hayatına yeni bir kolaylık getiriyor. Yapılan araştırmalar, FinTech şirketlerinin yaygınlaşması ile birlikte 2016 yılında AB’de (Avrupa Birliği) 9000’in üzerinde banka şubesinin kapatıldığını gösteriyor.
Müşteri Hizmetleri Otomatik Robotları
FinTech şirketlerinin finans sektörüne getirdiği yeniliklerden biri de müşteri hizmetleri için oluşturulan otomatik sohbet robotları. Makine öğrenimi ile geliştirilen sohbet robotları, müşterilerin taleplerini hızlı bir şekilde çözmeyi hedefliyor. Müşteri sorgularının yönetilmesi, ilgili departmanlara yönlendirme yapılması, otomatik sohbet robotları ile yürütülen işlemler arasında yer alıyor.
E-Cüzdan Kullanımları
E-Cüzdan kullanımının yaygınlaşması, FinTech şirketlerinin somut başarıları arasında gösteriliyor. Dünya genelinde en çok tercih edilen E-Cüzdan şirketleri ise PayPal, Samsung Pay ve Apple Pay olarak belirtiliyor. E-Cüzdanlar, hizmet faturalarının ödenmesi, yurt içi ve yurt dışı havale işlemleri, rezervasyon biletleri gibi pek çok alanda kullanılıyor.
Mobil Bankacılık İşlemleri
Mobil cihaz kullanımlarının artışı, FinTech bankacılık hizmetlerinin sunmuş oldukları mobil uygulamaların geliştirilmesi konusunda zorluyor. Günümüzde birçok bankanın kendi mobil uygulaması bulunuyor. Bu uygulamalar parmak izi ya da göz tarama sensörü içeren teknolojileri de kullanıyor. FinTech yatırımları ile gelişen mobil bankacılık hizmetleri, kullanıcıların fonlarına çok daha hızlı ulaşmalarını, faturalarını kolayca ödemelerini, hesap bakiyelerini takip edebilmelerini ve birçok işlevsel özelliği bir arada sunuyor.
FinTech’lerin Geleceği ve Kullanıcıları Neler Bekliyor?
Yapay zeka teknolojilerinin gelişimi, FinTech’lerin hizmetlerini genişletmeye devam ediyor. Gelecek günlerde FinTech’lerin evrilme süreçlerinde bu teknolojiler, yeni hizmetlerin oluşturulmasının mümkün olacağını gösteriyor. Yapay zeka ve bulut teknolojileri ile FinTech şirketleri, müşterilerine çok daha iyi hizmet verebilmek için farklı yöntemler deniyor. Yapılan araştırmaların öngörüsü, FinTech’leri geleceği hakkında fikir oluşturuyor. FinTech sektörünün etkilenebileceği noktalar ise aşağıdaki şekilde belirtiliyor.
İsabetli Spesifik Kararlar
Yapay zeka sistemlerinin veri odaklı çalışmaları, FinTech’lerle çalışmayı düşünen müşterilere karar süreçlerinde yardımcı olacaktır. Müşteriler bu şekilde daha isabetli ve spesifik kararlar verebilecekler.
Chatbot Teknolojisinin Yaygınlaşması
Yapay zeka teknolojilerinin günümüzde en işlevsel kullanımlarından biri de Chatbot’lar. FinTech’lerin gelecek günlerde çok daha fazla alanda Chatbot’lardan yararlanacağı öngörülmektedir. FinTech’ler bu şekilde müşterilerine çok daha hızlı çözümler üretebilecekler.
Fraud Önleme
Türkçe karşılığı “Sahtecilik” olarak bilinen fraud işlemlerinin daha hızlı ve kolay şekilde tespit edilmesi, FinTech şirketlerinin kullanmış oldukları yapay zeka teknolojileri ile sağlanacaktır. Karşılaşılabilecek gelir kayıplarının önlenmesi, İyzico mühendislerinin geliştirmiş oldukları yapay zeka tabanında işleyen “Frauctive” gibi ürünlerin kullanımı ile sağlanacaktır.
Fraud (sahtecilik) E-ticarette en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Bu sebeple bankalar bu sorunu önlemek adına bazı yöntemler geliştirmiştir.
- 3D Secure; internet üzerinden alışveriş işlemlerinde kullanıcıyı korumak için oluşturulan en etkili yöntemlerdendir.
- CVC Kodu; kredi kartı kopyalama işlemi yapılsa bile CVC kodu denilen ve banka tarafından size verilen kartın arkasında bulunan 3 haneli bir sayıdır. Kart bilginiz kopyalansa bile bu sayıyı bilmeyen internet üzerinden işlem yapılamaz.
- SSL kullanımı; SSL (Secure Socket Layer) internet üzerinden yapılan kredi kartı ve bankacılık ödeme işlemleri sırasında bilgiler, özel olarak oluşturulan şifreli bir katman üzerinden aktarılır, böylece sistemi takip eden kişiler bilgilerinize ulaşamazlar.
Bu ve bunun gibi daha birçok Fraud önleme yöntemleri var, dolandırıcılık amacı olan kişilerin mevcut önlemlerin arka kapısından sahtecilik yapabileceği yeni yöntemler geliştirilmesi halinde de bankacılık sektörü tarafından yeni güvenlik önlemleri oluşturulacaktır.
Günümüze ulaşan veriler analiz edildiğinde, finans sektöründe yakın gelecekte yaşanacak değişimleri tahmin etmek mümkün olmaktadır. Dünya genelindeki internet ve mobil uygulama kullanımının artışı, FinTech’lerin çalışma alanlarını da genişlemektedir. Müşterilerinin çok daha iyi hizmet alması için çalışan FinTech’ler, gelecekte de sundukları hizmetler ile adlarından söz ettirecekler.