Bug, donanım veya yazılımla ilgili beklenmeyen herhangi bir sorunu tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Bug’lar göz ardı edilebilecek küçük sorunlardan yazılımın kullanılmasını imkansız hale getirecek büyük sorunlara kadar ürün performansı üzerinde kapsamlı bir etkiye sahip olabilir. Her iki durumda da, kullanıcı deneyimini iyileştirmek için bug’lar detaylı şekilde ele alınarak düzeltilmelidir.

Neden mi?

Çünkü birçok bug, bir ürünün performansını ve işlevselliğini etkileyerek kullanıcı deneyimini aşağılara çekebilir. Özellikle çökme gibi en yaygın bug türlerinden biri gerçekleşirse, yazılım beklenilen gibi çalışmayı bırakır ve muhtemelen bir eylemin ortasında kapanarak çökme meydana gelir. 

Çökme dışında bug’a farklı bir örnek vermek gerekirse…

Diyelim ki bir e-ticaret web sitesinde “Sepete Ekle” düğmesine tıkladınız ve olması gereken ürünü sepete değil de ürün kataloğuna yönlendirdi. Bu öngörülemeyen ve mantıksız davranış, düzeltilmesi gereken bir bug’dır.

Bug Nasıl Düzeltilir (Bug Fixed)?

Günümüzde bilgisayarlar, donanımlar ve bilgisayar yazılımları ne kadar mükemmelleşmiş olursa olsun, bug’sız yazılım veya donanım diye bir şey neredeyse yoktur. 

Peki bu bug’ları nasıl düzeltebilir diyebilirsiniz. Yazılım bug’ları, yazılım yamaları çalıştırılarak düzeltilir ve çözülebilir; donanım bug’ları, güncellemeler ve sürücülerle giderilir. Daha ciddi donanım bug’ları olması durumunda, çözüm donanım aygıtının değiştirilmesi olabilir.

Bir bug’ı çözmek için gereken süre, karmaşıklığına, kaç geliştiriciye sahip olduğunuza ve ne kadar zamanınız bulunduğuna bağlı olarak değişir. Fakat kullanıcı olarak bir programda veya cihazda bir bug bulduğunuzu düşünüyorsanız, bug’ı üreticiye bildirmek, bug’ı çözmenin en iyi ve kolay yoludur.

Debugging (Hata Ayıklama) Nedir?

Bug’lar başlangıçta önemsiz görünebilir ancak uygulamalarda, yazılımlarda veya web sitelerinde hatalara neden olur. Bu tür hatalar arasında oturum açamama, özelliklerin çalışmaması, mavi ekranlar vb. bulunur.

Kodlama sistemi oldukça karmaşık olduğu için koddaki en ufak bir hata bile sistemdeki birçok şeyi etkileyebilir. Bu nedenle hata ayıklamaya ihtiyaç duyulur. 

Debugging yani hata ayıklama, bir yazılım kodunun beklenmedik şekilde davranmasına veya çökmesine neden olabilecek mevcut ve olası bug’ları algılama ve kaldırma işlemidir. Bu süreç, yazılımın düzgün çalışmamasından sonra başlar, sorunun çözülmesi ve yazılımın başarıyla test edilmesiyle sona erer. Ancak, hata ayıklamanın tüm aşamalarında hataların çözülmesi gerektiğinden, debugging son derece karmaşık ve sıkıcı bir görev olarak kabul edilir.

Web/yazılım/uygulama geliştirme sürecinin tamamında, özellikle çok sayıda hata bulduğunuzda, hata ayıklama zaman alabilir. Bazen bir hatayı düzeltmeyi bitirdiğinizde başka bir hata ortaya çıkar. Bu durumda hatasız kod yazmak önemlidir, fakat bu neredeyse imkansızdır.

Fakat debugging’in faydaları da vardır. Hata ayıklama size aşağıdaki gibi faydalar sağlayabilir:

  • Hatanın erken tespiti
  • Hatadan kaçınma
  • Yararsız bilgileri azaltma
  • Hatalar yoluyla bilgisayar korsanlarının sızmasını önleme
  • Test etme zahmetinden kaçınma

Debugging (Hata Ayıklama) Yöntemleri Nelerdir?

Kodlamadaki en yaygın bug’lar ve debugging yöntemleri aşağıdaki gibidir:

1. Syntax

Yazılım hatalarının en yaygın nedenlerinden biri programcıların kodlama hatalarıdır. Programcılar kodlarında tipografik veya dilbilgisi hataları yaptığında, yazılımın yürütülmesi kesintiye uğrar. HTML ve CSS gibi diller metin hatalarına karşı çok hassas değildir ancak PHP veya Python gibi dillerde bu hatalar yazılımların çalışmasını engeller.

2. Semantik

Bazı hatalar kodlama açısından doğru olsa da anlamsal olarak yanlıştır. Matematikte bir sayıyı sıfıra bölmek gibi mümkün olmayan bir durum, programlama sürecinde de anlamsal hatalar oluşabilir.

3. Mantık Hataları

Mantık hataları en zor programlama hataları arasındadır. Programcılar mantıksal hataları düzeltmek için çok fazla zaman harcarlar. Çünkü yazılan kod tamamen doğru olsa bile, yazılım düzgün çalışmadığında veya çalışırken çıktı hatalı olduğunda mantıksal bir hata ortaya çıkabilir. Mantıksal hatalar iz bırakmaz ve genellikle hata ayıklayıcılar tarafından algılanmaz. Bazen bu tür hataları düzeltmek için programcının yazılı kodu satır satır okumaktan başka seçeneği yoktur.

Bu hatalardan bazılarının belirlenmesi kolay olabilir, ancak bazen düzeltilmesi günler alabilir. Bu hataları daha iyi anlamak için site kullanıcı sayısını hesaplayan bir yazılım yazmak istediğinizi hayal edin. Diyelim ki sitede 20 kullanıcı olduğunu biliyoruz ama bu yazılım size 20’den farklı bir sayı gösteriyor. Yazılım hatasız çalıştığında, ancak size doğru cevabı göstermediğinde mantıksal bir hata oluşur diyebiliriz.

Hata Ayıklama ile İlgili Adımlar

Hata ayıklama sürecinde yer alan adımlar aşağıdaki gibidir:

1. Hatayı Tanımlayın

Hatanın tanımlanması, hatanın nereden kaynaklandığını bulmak ile ilgilidir. Hatayı ne kadar çabuk tanımlarsanız, geliştirme zamanının boşa gitmemesine yardımcı olursunuz.

2. Hata Konumunu Bulun

Hatayı doğru bir şekilde belirledikten sonra, hatanın tam olarak bulunduğu yeri belirlemek için kodu incelemeniz gerekir. Bu aşamada hatayı anlamak yerine bulmaya odaklanmanız daha doğrudur.

3. Hatayı Analiz Edin

Üçüncü adımda, hata konumunda bir yaklaşım kullanmanız ve kodu analiz etmeniz gerekir. Bu, hatayı anlamanıza yardımcı olacaktır.

4. Analizi Kanıtlayın

Hatayı analiz etmeyi bitirdikten sonra, bir test yardımıyla bu alanlar için otomatik testler yaparak analizini kanıtlayın.

6. Düzeltin ve Doğrulayın

Son aşamada, tüm hataları düzelterek hepsinin geçip geçmediğini kontrol etmek için tüm test komut dosyalarını çalıştırın.

Hata Ayıklamada Test Otomasyonu Ne İşe Yarar?

Otomasyon testi, uygun araçlar ve yazılımlar kullanılarak test döngüsünün otomatikleştirilmesi sürecidir. Test verilerinin hazırlanmasından testlerin yürütülmesine ve hatta test sonuçlarının analiz edilmesine kadar tüm yazılım test aşamaları otomatikleştirilebilir.

Peki test otomasyonu hata ayıklamada size nasıl yardımcı olur?

1. Hataları Daha Hızlı Yakalamak

Otomatik test, özellikle uygulamanızın test edilecek birçok özelliği olduğunda, manuel testten çok daha hızlıdır. Kısa bir sürede otomatikleştirilmiş bir test paketinin sonuçlarını alabilir ve uygulamanızın istediğiniz gibi çalıştığından emin olabilirsiniz.

2. Daha Hızlı Pazara Çıkış Zamanı

Yazılım endüstrisi hızla gelişiyor ve şirketler müşterilere mümkün olduğunca hızlı bir şekilde yeni özellikler sunmaya çalışıyor. Otomatik test, şirketlerin daha hızlı test etmesine ve daha hızlı devreye almasına olanak tanır. Müşterilerinize hızlı ve hatasız yeni özellikler getirmenize olanak tanır.

3. Daha Verimli İş Akışı

Geliştirme aşamasında hatalar bulunup rapor edildiğinde, bunları düzeltmek daha az zaman alır. Hata yakalandığında geliştiricilerin neyin yanlış olduğunu anlaması da daha kolay hale gelir.

Error (Hata) Nedir? Error ile Bug Arasındaki Fark 

Error yani hata terimi, genellikle yanlış sözdizimi veya hatalı döngüler nedeniyle ortaya çıkan kodlama veya programlama hatasını ifade eder. Hatalar, dahili kod yapısındaki tutarsızlıklar veya yanlışlardan kaynaklanan kaynak kodun kendisinde ortaya çıkar. Bunlar, geliştirici tarafından yapılan yanlışlar ve gözden kaçırmalar yüzünden tetiklenen anormalliklerdir.

Örneğin;

  • Yanlış formüllerden kaynaklanan hesaplama hataları
  • Gerekli dosyaların üzerine yazılmasından kaynaklanan veri işleme hataları
  • Yetersiz depolama alanı nedeniyle oluşan yapılandırma hataları

Peki error ile bug arasında nasıl bir fark vardır?

Error, bir programın kullanıcısına bir şeylerin ters gittiğini bildirmek için gösterilen bir mesajdır. Bug ise, kodda hataya neden olan bir sorundur.

Bug İle İlgili En Çok Sorulan Sorular

1. Buggy nedir?

“Buggy” terimi, birkaç bug içeren herhangi bir yazılımı veya hizmeti tanımlamak için kullanılır.

2. Bug bir virüs müdür?

Hayır. Bilgisayar virüsü, yıkıcı olacak şekilde tasarlanmış bir yazılımdır. Ancak, bir bug yalnızca koddaki bir hatadır. 

3. Yazılım bug’ları nasıl oluşur?

Birçok yazılım bug’ı; kaynak kodunda, program tasarımında, bileşenlerde veya işletim sistemlerinde yapılan hatalardan kaynaklanır. Bu tür hatalar, değişen gereksinimler, zaman baskısı veya geliştirme araçlarıyla ilgili sorunların sonucu olabilir.

4. Yazılım bug’larını nasıl bulursunuz?

Yazılım bug’larını bulmak için iki tür test vardır: İşlevsel testler ve işlevsel olmayan testler. İşlevsel test türleri, sistem testi, arayüz testi, regresyon testi ve daha fazlasını içerir. İşlevsel olmayan test türleri arasında performans testi, güvenlik testi, uyumluluk testi ve yerelleştirme testi bulunur.