Bu yazımızı okumayı bitirdikten sonra; “CDN nedir?”, “CDN nasıl çalışır”, “hangi siteler CDN kullanmak için uygundur?” gibi sorulara cevap bulacak ve “ücretsiz CDN servisleri” hakkında bilgi sahibi olacaksınız. Hazırsanız, mümkün olan en yalın dille anlatacağımız yazımıza başlıyoruz.
CDN Nedir?
“Content Delivery Network” teriminin baş harflerinin kısaltılması ile oluşturulan CDN; dilimize “içerik dağıtım ağı” olarak çevrilebilir. En basit anlatımla; web sitesi verilerinin en yakındaki sunucudan dağıtılması olarak açıklanabilir.
Bu basit anlatımı örneklendirmek gerekirse; siz tarayıcı çubuğuna bir URL adresi yazıp “enter” tuşuna bastığınızda gitmek istediğiniz sitenin bazı verileri, size coğrafi olarak en yakın sunucudan iletilir. Bu sayede mesafe uzaklığından kaynaklanan “siteye geç erişim” problemleri bertaraf edilmeye çalışılır.
Daha somut bir örnekle şu şekilde anlatılabilir; diyelim ki Türkiye’de bulunan bilgisayarınızdan Amerika Birleşik Devletleri’nde barındırılan bir siteye bağlanmak istiyorsunuz, bu sitenin statik ve dinamik bazı verilerini size coğrafi olarak en yakın sunucudan (mesela Bulgaristan’dan) iletilir. Bu sayede siz söz konusu web sitesini daha çabuk açar ve daha hızlı gezinirsiniz.
CDN Nasıl Çalışır?
CDN çalışma mantığı oldukça basittir. Öncelikle CDN sağlayan servisin, tüm dünyaya yayılmış şekilde bulunan fiziksel sunucuları bulunmaktadır. Bu sunucular tarafından; sitenizin ana sunucusunda bulunan (yani hosting hesabınızda bulunan) değişmeyen statik içerikler ve değişen dinamik içerikler, belli aralıklarla ön belleklenir. Önbelleğe alınan bu veriler, sitenize ziyaret gerçekleştiren kullanıcılara en yakın fiziksel sunucudan gönderilir.
Son günlerde popülerleşen “Martı” isimli scooter uygulamasını duymayanımız kalmamıştır. Martı bakiyenizi size en yakın Martı scooter’ını kullanarak harcayabilmeniz ile CDN mantığı hemen hemen aynı şeydir. CDN kullanan bir web sitesine bağlanmak istediğinizde, size en yakın sunucudan verileri alırsınız.
Kısacası CDN sağlayıcı bir postacıdır. Sitenizin bir kopyasını dünyanın değişik yerlerdeki sunucularda tutar. Kim, hangi sunucuya coğrafi olarak daha yakınsa; siteyi o sunucudan görüntüler.
Tüm Hosting Hesapları CDN’yi Destekler mi?
Aslında CDN hosting hesabınızdan bağımsız bir teknolojidir. Dolayısı ile siteniz nerede barındırılıyorsa barındırılsın, eğer hosting ve domain hesaplarınızda DNS Zone ve Name Server alanlarına erişiminiz varsa; CDN teknolojisini kullanabilmeniz mümkündür.
CDN Kullanmanın Avantajları
CDN teknolojisinden optimum derecede fayda görmek için; sitenizin dünyanın her yerinden trafik alıyor olması esastır. Zira sadece Türkiye’nin belli bir kesiminden ziyaret alan sitelerin CDN kullanması pek de istenilen sonuçları vermeyecektir. Zira CDN’deki ana amaç, daha evvel de belirttiğimiz gibi; sitenin barındırıldığı sunucuya coğrafi olarak uzak olan kullanıcılara, daha yakın sunuculardan veri aktarımı sağlamaktır.
Elbette CDN kullanımı tek bir lokasyondan ziyaretçi alan web sitelerine de belirli faydalar sağlar. Dilerseniz bu faydaları başlıklar halinde anlatıp, “CDN kullanmam gerekir mi?” sorusunun cevabını size bırakalım.
- CDN Trafik Kaynaklarının Kullanımını Azaltır
Bir CDN servisinin, sitenizi ön bellekleme işlemine tabi tutarak, bu ön belleği ziyaretçiye aktardığını daha evvel dile getirmiştik. Nasıl ki tarayıcınız bir sitedeki footer, header gibi sabit alanları bilgisayarınıza indirip de bir dahaki ziyaretinizde tekrar bu içerikleri sunucudan istemiyorsa; CDN servisleri de ön belleklediği verileri tekrar ana sunucudan istememektedir.
Yukarıdaki paragraftan da anlayacağınız üzere, sitenize gelen her ziyarette, ziyaretçiler hosting hesabınızda barındırılan sitenize yönlendirilmeyeceğinden dolayı; site trafiği fazla tüketilmeyecek ve trafik masrafları minimum seviyede olacaktır. Başlıkta da dediğimiz gibi CDN kullanmak trafik kullanımını, dolayısı ile hosting masraflarını azaltır.
- CDN Sitenizi Hızlandırır
Web sitelerinin en büyük sorunlarından biri de “site hızı arttırma” problemidir. Hemen hemen tüm webmasterlar, içeriğe önem verdiği kadar; sitesinin hızlı açılıp yüklenmesini de önemser. Zira geç açılan veya hızlı gezilemeyen web sitelerinde “hemen çıkma oranı” isimli değer negatif etkilenir. Yani kullanıcı sayfayı hemen terk eder.
CDN servislerini kullanan sitelerde ise, veriler farklı fiziksel sunuculara paylaştırıldığı için sayfa yüklenme hızı ve site içi gezinme hızı doğal olarak daha yüksek olacaktır.
- CDN Sitenizi Saldırılara Karşı Korur
Bir web sitesinin en büyük problemlerinden biri de saldırıya uğramasıdır. Siz sitenizin barındırıldığı sunucuyu ne kadar güvene alsanız da, sitenize art arda botlar tarafından yapılan ziyaret saldırılarının önüne geçmeniz oldukça zordur.
Yukarıdaki paragrafta bahsettiğimiz saldırı tipinde; saniyede yüzlerce, hatta binlerce kere sitenize farklı IP adreslerinden ziyaret gerçekleştirilir. Bu ziyaretler sonucunda da sitenizin trafiği tüketilerek, gerçekten sitenizi ziyaret etmek isteyen kişilerin erişimine engel olunur.
CDN teknolojisi kullanan sitelerde ise, bu tarz kötü amaçlı trafikler CDN sunucularında kalacağı için; asıl sunucunuza yük binmez ve siteniz zarar görmez. Üstelik trafik kaynaklarınız da gereksiz yere tüketilmemiş olur.
- CDN ile Sunucunuza Binen Yük Azaltılır
Bir sunucunun kaynaklarının haddinden fazla kullanılması, o sunucuda donanım arızalarının oluşmasına neden olabilir. Hatta bazen donanım arızalarının tek nedeni, aşırı kaynak kullanımıdır. CDN teknolojisi ile sunucunuzun sırtından bir nevi yük alındığından dolayı; kaynak tüketimi sebepli donanım arızalarının da önüne geçilir.

Hangi Siteler CDN Kullanmalı?
Buraya kadar ayrıntılı bir biçimde anlatmış olmamıza rağmen hala “CDN kullanmam gerekli mi?” sorusu kafanızı kurcalıyor olabilir. Hangi site için sorduğunuzu bilmeden bu soruya cevap verebilmemiz elbette olanaksız ama aşağıda sıraladığımız sitelerin coğrafi konumdan bağımsız olarak CDN kullanmasını ısrarla tavsiye ediyoruz.
E-Ticaret Siteleri CDN Kullanmalıdır
Bir e-ticaret sitesinin CDN kullanması kesinlikle çok önemlidir. Zira günümüzde gıda alışverişleri bile internet üzerinden yapılmakta ve internetten satın alma kültürü hızlı bir şekilde yayılmaktadır. Dolayısı ile sitenizde satışa sunduğunuz ürünlerin hangi coğrafi konumdan alınacağını tahmin etmeniz her zaman mümkün olmayacaktır. Sonuç itibarı ile sanal mağazanız, dünyanın her yerinden müşteri kabul etmektedir.
Yapılan araştırmalara göre, internette herhangi bir ürünü satın almak isteyen kullanıcının satın alma kararını marka güvenilirliği ve ürün fiyatından sonra en çok etkileyen unsur; satın alma yapmaya çalıştığı sitenin hızıdır.
OpenCart geliştiricilerinin açıkladığı 2019 raporuna göre, sitede donma ve gezinme problemlerinden dolayı sepetindeki ürünleri satın alamadığını dile getiren kullanıcıların sayısı yaklaşık %35 civarındadır. Kimsesin hiçbir şey için vakti olmadığı ve hız gezegeni haline gelen dünyamızda, kullanıcılara hızlı açılan ve gezilen bir e-ticaret sitesi kurmak elzemdir.
Video ve Fotoraf İçeriği Yoğun Olan Siteler CDN Kullanmalıdır
Sitenizin türü önemsiz olmakla beraber, yoğun video ve fotoğraf içeriği barındırıyor ise CDN kullanmak bir zarurettir. Zira geç açılan, hiç açılmayan, sürekli donma problemi yaşayan video ve fotoğraf içeriklerini görüntülemek için bekleyecek ziyaretçi sayısı yok denecek kadar azdır.
Bu sebeple hem sunucu yükünü azaltmak, hem de ziyaretçiye en yakın coğrafi lokasyondaki sunucudan veri aktarımı yapmak gerekliliktir.
Çevrimiçi Oyun Siteleri CDN Kullanmalıdır
Online oyun sektöründe olan siteler için de CDN kullanımı bir ihtiyaçtır. Zira vekil sunuculara dağıtılmamış oyun dosyaları, ziyaretçi sayısı arttıkça oyunları oynanamaz hale getirecektir. Bu sebeple CDN kullanımı, oyun siteleri için vazgeçilmezdir.
CDN’in SEO Üzerindeki Etkileri
CDN kullanımında akla gelen en önemli soru ise “CDN SEO’ya etkili mi?” şeklindedir. Aslında sorunun cevabı çok basittir. CDN teknolojisi kullanan bir web sitesi; hızlı yüklenir, hızlı gezilir, kullanıcı istediği verilere çabuk ulaşır, DDoS gibi saldırılardan etkilenmez. Dolayısı ile kullanıcı dostudur ve yüksek kullanıcı deneyimi sunar. Bu sebeplerden mütevellit CDN kullanımı SEO çalışmalarına olumlu etki eder.
Ancak kullandığınız CDN servisi ya da CDN planı nedeni ile sitenize erişim çile haline geliyorsa, bu durumda SEO çalışmalarınız olumsuz yönde etkilenir. Bu nedenle CDN kullanırken seçeceğiniz firmaya ve firmadaki CDN planına fevkalade dikkat etmelisiniz.
CDN Ne Değildir?
Öncelikle belirtmek gerekir ki CDN bir tek başına bir hosting hizmeti değildir. Hosting hesabınızın yükünü azaltan bu teknoloji, hosting kullanıma gereksinimini ortadan kaldırmaz. CDN sadece barındırdığınız siteyi önbellekler.
Sitenizin barındırıldığı sunucuya uzun süre bağlanılamazsa, CDN kullanımı bir işe yaramaz. Zira CDN; belirli aralıklarla ana sunucuya bağlanarak veri almak zorundadır.
CDN kullanımı ile sitenizin barındırıldığı sunucuya bakım yapma ve sunucu güvenliğini sağlama ihtiyacı ortadan kalkmaz. Sunucunuzun bakımını, yedeklemesini ve güvenliğini sağlamaya devam etmek zorundasınız.
Hangi CDN Servisini Seçmeliyim?
Piyasada ücretli ve ücretsiz hizmet veren birçok CDN servisi bulunmaktadır. CDN servislerinden en çok bilineni ve ücretsiz planları da başlangıç seviyesinde yeterli olanı CloudFlare isimli CDN servisidir.
Eğer CloudFlare’nin ücretsiz planları ihtiyaçlarınızı karşılamıyorsa, ücretli planları da pahalı geldi ise aşağıdaki CDN servislerini de tercih edebilirsiniz.
WordPress, Joomla, Drupal Tabanlı Siteler İçin CDN Servisleri
Başlıktan da anlaşılacağı üzere, yoğun fotoğraf içeren bir blog yönetiyorsanız; MaxCDN ve Jetpack ihtiyacınızı fazlası ile giderecektir.
MaxCDN’de ücretsiz paket bulunmamaktadır. Başlangıç seviyesindeki paketine ayda 10 USD ödeyerek sahip olabilirsiniz.
Jetpack’de ise giriş paketi ömür boyu ücretsizdir. Ancak ihtiyaçlarınıza ne kadar cevap vereceğini kestirememekteyiz. Zira bizim yaptığımız testlerde ücretsiz sürümde sürekli 502 hataları ile karşılaştık. Ücretli sürümlerinde ise an itibarı ile yılda 399 T.L. ödeme yaparak sahip olabileceğiniz paketin, genel anlamda oldukça iyi iş çıkarttığını söyleyebiliriz.
Video İzleme Siteleri ve Canlı Yayın Siteleri İçin CDN Servisleri
Eğer bir video izleme siteniz varsa ya da sitenizin üzerinden canlı yayın gerçekleştiriyorsanız; RackSpace ve CDN77 isimli CDN servislerine ihtiyacınız var demektir. Bu CDN servisleri, özellikle anlık önbellekleme teknolojileri sayesinde; muhteşem bir kullanıcı deneyimi sunmaktadırlar.
RackSpace’in an itibarı ile ücretsiz bir CDN planı bulunmamaktadır.
CDN77 ise 14 gün ücretsiz sürümü ile deneme fırsatı vermekte ve oldukça iddialı bir ürün tanıtımı gerçekleştirmektedir.
Ücretsiz CDN Hizmeti
Eğer buraya kadar tanıttığımız CDN servisleri arasında hala seçim yapamadıysanız ve siteniz de çokça JavaScript kodu bulunuyorsa; jsDeliver isimli, açık kaynak kodlu ve tamamı ile ücretsiz CDN servisini inceleyebilirsiniz.
2012 yılından bu yana hizmet veren jsDeliver’in ana sponsorları arasında CloudFlare ve STACHPATH (MaxCDN’nin marka sahibi olan firma) gibi sektör devleri bulunuyor.
CDN Nasıl Kurulur?
Her CDN servisinin kurulum aşaması farklıdır. Lakin hemen hepsinde, domain hesabınızın DNS kısmına erişebilmeniz gerekmektedir. CDN hesabını açtığınız sitedeki yönergeleri takip ederek, CDN kurulumunu tamamlayabilirsiniz.
Mobil Cihazlarda CDN Çalışır mı?
Kesinlikle evet. Zira CDN sitenize erişen cihazların kullandığı bir teknoloji değil, bizzat sitenizin kullandığı bir teknolojidir. Sitenizin mobil cihazlarda görünmesini istediğiniz kopyaları da CDN sunucularında önbelleğe alınacağından dolayı, tüm mobil cihazlar CDN kullanan sitelere erişebilir.
CDN Tercih Ederken Nelere Dikkat Etmeliyim?
Sanırız CDN kullanmaya başlamadan evvel akıllara gelen son soru da “CDN tercih ederken neye dikkat etmeliyim?” şeklinde olacaktır.
Her CDN servisi bazı ortak özellikler ve seçtiğiniz plana özgü özellikler sunar. Lakin aşağıda sıraladığımız maddeler, bir CDN servisinde olmazsa olmazlardandır.
- Günlük Tutma: CDN servisiniz tüm ziyaretçi kayıtlarını, önbellek raporlarını ve hataları günlük olarak kaydetmeli ve size periyodik olarak raporlamalıdır. Ayrıca olası ana sunucu hatalarını anlık olarak bildirmelidir.
- DDoD Koruması: CDN servisiniz sahte trafiğe karşı sitenizi güvence altına almalıdır.
- HTTP/2 Desteği: CDN servisiniz mutlaka HTTP/2 protokolünü desteklemelidir.
- Coğrafik Filtreleme: CDN servisiniz coğrafi filtrelemeyi sağlıklı yaparak, ziyaretçiyi en doğru fiziksel sunucuya yönlendirmelidir. Aksi takdirde CDN; asıl yapması gereken işi sağlıklı yapamayacaktır.
Hala CDN servisleri hakkında aklınıza takılan herhangi bir soru var ise ya da teknik bir sorun yaşıyorsanız; lütfen bu durumu yorum bölümünden bize iletin. Teknik ekibimizin mümkün olan en kısa sürede sorularınızı yanıtlamaya çalışacağından emin olabilirsiniz.
Bu yazımızın da sonuna geldik. Tebrik ederiz. Artık CDN teknolojisi hakkında oldukça kapsamlı bilgiye sahipsiniz. Blogumuzdaki yazıları okumaya devam ederek, web teknolojileri ile ilgili farklı konularda da ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
