Artırılmış gerçeklik, orijinal adıyla Augmented Reality (AR) son dönemlerde insanlığa sunulmuş ve bilim kurgu filmlerini bizzat yaşamamızı sağlayan büyüleyici bir teknolojidir. Birçok alanda kullanılan ve belki yakın gelecekte hayatımızın tüm alanında kullanılacak olan bu teknolojiye gelin daha yakından bakalım.

Artırılmış Gerçeklik AR (Augmented Reality) Nedir?

Akıllı telefonlar, özel üretilmiş gözlükler veya diğer yansıtıcı yüzeyler kullanılarak gerçek ve sanal dünyayı bir arada görmemizi ve etkileşime girmemizi sağlayan son dönemde reklam, tanıtım, otomotiv ve eğitim gibi sektörlerde yer edinmeye başlamış oldukça etkileyici bir teknolojidir. 

Artırılmış Gerçeklik Nasıl Oluşturulur?

Bu teknolojinin oluşması için 4 farklı birimin bulunması gerekir;

  1. Kamera 
  2. Yazılım altyapısı (Aplikasyon veya Bilgisayar Programı) 
  3. Dijital işaretleyici
  4. Gerçek dünya

Bu birimler bir araya gelince, kamera yardımıyla izlediğimiz gerçek dünya düzleminde dijital varlıklar 3 boyutlu olarak karşımıza çıkıyor ve onlarla etkileşime girebiliyoruz. Bu teknolojiyi bir çok alanda kullanmak mümkün ancak öncelikle nasıl hayatımıza girdi biraz ondan bahsedelim.

Pokemon oyunu ilk çıktığında çok tutulmuş ve milyonlarca oyunsever tarafından oynanmıştı, 2016 yılında firma yeni bir adım atarak bu oyunu oturarak değil harekete geçerek oynamanızı sağlamanın bir yolunu buldu. Pokemon Go, AR denilen teknolojiyi kullanarak gerçek dünya ile etkileşim sağlayan bu oyun inanılmaz tutuldu ve hızlı bir şekilde oyuncular tarafından kabul gördü. Bu oyunu oynayabilmek için bir akıllı telefon, uygulama marketinden indirilen oyun aplikasyonu, GPS sinyali ve internet gerekiyordu. Akıllı telefonunuzdan oyunu açtığınızda telefonunuzun kamerasından bulunduğunuz dış dünyaya bakarken bir bankta, parkta veya bir ağacın altında bir pokemon bulup onu alabiliyor ve oynayabiliyordunuz.

Ancak GPS sinyalleri ile ilgili problemler bazen pokemonların bir bina duvarının içinde veya ulaşılamayacak alanlarda çıkarmaya başladı ve uygulanabilirlik problemleri nedeniyle bu ilgi yavaş yavaş azaldı. 

Tabi bu olay bir yandan da şunu gösterdi toplum AR teknolojisine hızla adapte olabiliyor ve inanılmaz ilgi gösteriyor. Daha öncesinde 2013 yılında Google Firmasının geliştirmiş olduğu Google Glass belki de bu alandaki ilk örnek olabilir. Google Glass hem kişisel asistan, hem de gerçek yaşamda size büyük avantajlar sağlayan inanılmaz bir araçtı. İlk çıktığı zaman müthiş ilgi görmesine rağmen maliyetli olması ve kaba bir gözlüğü kullanma zorunluluğu ve etik bazı tartışmalar nedeniyle sizin de fark ettiğiniz üzere yaygınlaşma şansı bulamadı. Google, Google Glass’ın yakın zamanda ikinci versiyonunu çıkarttı ve piyasaya sunmaya hazırlanıyor. Ürün hakkında daha fazla detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. 

Son yıllarda teknolojik ürünler konusunda ciddi bir atılım yapan ve özellikle Türkiye’de oldukça yaygınlaşan Xiaomi markası da AR Gözlük üretmiş ve tanıtımını yapmış durumda, geleceğin teknolojisi diye adlandırılan her şey artık elimizin altında.

Akıllı telefonlar artırılmış gerçeklik alanında kullanılabilecek en iyi araçlar, çünkü neredeyse herkesin elinde var, yani başka bir cihaza gereksinim duymadan teknolojiyi kullanma şansı veriyor. Dolayısıyla firmalar da, yeni ve ilgi çekici AR teknolojisine yatırım yaparak akıllı telefonlar ve diğer cihazlar ile bu teknolojiiyi kullanabilecek yeni alanlar buldu.

Sanal Gerçeklik ve Artırılmış Gerçeklik Arasındaki Farklar Nelerdir?

Sanal Gerçeklik VR (Virtual Reality), gerçek olmayan dijital bir dünya yaratıp 3D yani üç boyutlu olarak etkileşimde bulunma imkanı sağlıyordu. Dijital ortamda hazırlanan bu alanlar eğlence sektöründe, oyunlarda, müzelerde giderek yaygınlaşan VR Gözlükler yardımıyla neredeyse herkes tarafından deneyimlendi. Artırılmış Gerçeklik AR (Augmented Reality) ise bu sanal alemi ve bileşenlerini gerçek dünyayla bir araya getirme ve etkileşime girme imkanı tanıyor. Bu öylesine etkileyici bir teknoloji ki insanoğluna bir çok alanda kolaylık sağlayacağına inanıyorum.

Artırılmış Gerçeklik Kullanım Alanları

Eğitim

Belki de artılımış gerçekliğin gelecekte en çok kullanılacağı sektörün eğitim sektörü olma ihtimali yüksek. Öğrencilere özellikle soyut kavramlar veya üç boyutlu düzlemle ilgili kavramları anlatmak ve öğretmek oldukça güç olabiliyor. Kimyasal elementlerin nasıl bağ oluşturduğu, yükseklik eğrilerinin nasıl oluşturulduğu, DNA zincirinin elemanlarının nasıl bir araya geldiğini, geometrik cisimlerin ve fonksiyon eğrilerinin nasıl anlaşıldığına kadar birçok alanda öğrencilere yardımcı olacaktır. Öğrenmenin bu şekilde daha fazla akılda kalıcı ve başarılı hale geleceğine şüphe yok.

Sağlık

Sağlık sektörü için kullanımında ise kişisel sağlık verilerinin doktorunuz tarafından anlık bir şekilde görünmesini sağlayan gözlükler, doktorun daha iyi muayene gerçekleştirmesini ve daha iyi teşhis koymasına yardımcı olacaktır. Siz daha söylemeden daha önceden geçirdiğiniz hastalıklar, tahlil sonuçlarınız veya alerjik durumunuzla ilgili bilgiler doktorunuz tarafından görülebilecek. Benzer şekilde cerrahi operasyonlarda da etkili kullanım alanı bulacağına inanıyorum. 

Emlak

Emlak sektöründe kullanımı çok daha çeşitli olabiliyor. Günümüzde İKEA markası artırılmış gerçeklik ile mobilyalarının salonunuzda nasıl görüneceğine imkan tanıyan bir uygulama gerçekleştirmiş bile. Mevcut evinizi veya kiralamak ya da satın almak istediğiniz yeni bir daireyi dekore etmek isterken bu tarz uygulamalarla gerçek boyutlarıyla yaşam alanınızın nasıl görüneceğini ve mobilya veya beyaz eşyanın o alana sığıp sığmayacağına daha kolay karar verebilirsiniz.

Bunun yanında evinizi boyamak istediniz ve nasıl görüneceğini merak ediyorsunuz bu tarz uygulamalar ile evinize veya odalarınıza mobilyalarınızla daha fazla uyum sağlayacak renkler seçme şansına sahip olacaksınız.

Mimari uygulamalar ile daha proje aşamasında evin nasıl görüneceğini görmeniz ve algılamanız daha kolay olacaktır. Mimarların işini oldukça kolaylaştıracak bir teknoloji olduğu kesin. 

Artırılmış gerçeklikte, karekod markerlar yardımıyla sokakta gezerken mevcut kiralık daireleri ve daire ile ilgili diğer detayları da görebilirsiniz. Daha belki aklımıza bile gelmeyecek farklı şekillerde kullanılabilir.

Otomotiv

Otomotiv sektöründe de çok sayıda kullanım alanı mevcut, isterseniz biraz da bu alandan bahsedelim;

  • Navigasyon Sistemleri; yeni üretilen araçların bazı modellerinde sürücünün görüşünü engellemeyecek ve dikkatini dağıtmayacak şekilde ön camda gösterilecek şekilde navigasyon uygulaması çalıştırılabiliyor. Hem yolun detayları, hem de yolla ve trafikle ilgili ekstra uyarılar, dinlenme tesisleri, kestirme yol seçenekleri, artırılmış gerçeklik yardımıyla sürücüye iletilebiliyor. Yakın zamanda birçok modelde olması bekleniyor ancak ülkemize bu teknolojinin gelmesi ve yaygınlaşması zaman alabilir.
  • Tamir ve Bakım Talimatları; araçta meydana gelecek arıza durumlarında teknisyenler hangi parçanın ne işe yaradığını, bir sorunu olup olmadığını yine artırılmış gerçeklik ile kolayca anlayabilecekler. Hatta sistem hangi aleti kullanması gerektiğini bile teknisyene iletebilir. Herşey yazılıma eklenmesi istenen detaylarla daha komplike bir hal alabilir.
  • AR ile Otomobil Tanıtımı; yeni bir araç almak istediğinizde galeriye gitmeden gerçek boyutlarıyla aracı incelemeniz mümkün. Ayrıca aracın diğer renk seçeneklerini, ilave aksesuarların araçta nasıl görüneceğini de bu teknolojiyi kullanarak takip edebilirsiniz. Benzer şekilde ikinci el araç tanıtımlarının da gelecekte bu şekilde yapılması mümkün olabilir.

Alışveriş Reklam Tanıtım ve Kişisel Uygulamalar

Mağazalar

Mağaza içinde indirimde olan ürünleri, kampanyaları, belki fiyat etiketi ve diğer bilgileri artık basılı bir şekilde oluşturmaya gerek kalmayabilir. Gelecekteki marketler artırılmış gerçeklik ile çok renkli alanlar haline gelebilir. 

Reklam Tabelaları

Sokakta yürürken mağazalar, işyerleri, büfe ve diğer alanlarla ilgili tabelaların artırılmış gerçeklikle yapıldığını hayal edin. Hareketli canlı ve oldukça gerçekçi tabelalarla hayal edebileceğiniz çok çeşitli tabelalar oluşturabilirsiniz. Hem yerel yönetimlerin de işine gelecek bu yöntem normal şartlarda görüntü kirliliğine yol açmayacağı gibi işyerlerinin, yüksek tabela maliyetleri ile ilave elektrik masraflarından kurtulmasına yardımcı olacaktır.

Ürün Tanıtımları

Mağazaya gitmenize gerek kalmadan bir aplikasyon yardımıyla istediğiniz ayakkabının ayağınızda nasıl görüneceğini görebilir ve seçimlerinizi daha sağlıklı bir şekilde yapabilirsiniz. 

AR Deneme Kabinleri

Artırılmış gerçeklik kabinlerinde bir ayna görünümündeki ekran sayesinde kıyafetleri hiç üstünüze giymeden deneyebilir renk değiştirebilirsiniz. Alışveriş deneyiminizi üst seviyeye çıkaracak bu uygulamalar yakın zamanda hayatımızda yer alacaklar.

Kişisel Kullanımlar ve Sosyal Yaşam

İnsanlar kendileriyle ilgili bir yenilik yapmak istediklerinde bu konuda kolay karar veremezler. Saç rengi veya tasarımı değişiklikleri, sakal veya bıyık çeşitleri, beğendiğiniz bir dövmenin kolunuzda nasıl duracağını hayal gücüne gerek kalmaksızın gerçekmiş gibi deneyimleyebilirsiniz. Şu anda bu şekilde kullanılan halihazırda birçok aplikasyon var. Genelde eğlence için kullanılan snapchat uygulaması, yüz değiştirme uygulamaları ve yüzünüzü bir çizgi karakter haline getiren avatar uygulamalarını buna örnek olarak verebiliriz.Yine sosyal yaşamda kullanılmaya başlayan AR özellikli Dating (Flört) uygulamaları da yok geliştirilmiş. Bir sosyal alana girdiğinizde kameranızla o alana bakabilir, aynı aplikasyonu kullanan diğer adayları ve hakkındaki bilgileri görebilir ve beğenebilirsiniz.

Sinema

Sinema salonlarında izlediğimiz son teknoloji filmler zaten uzun zamandır artırılmış gerçeklik teknolojisini kullanıyordu. Ancak artık tanıtımlarda da uygulanabilir hale geldi. Film karakteri ile birlikte hareket ettiğiniz bir video oluşturabilir onunla gayet gerçekçi fotoğraflar çekilebilir veya sinema afişleri üzerine gelerek fragmanını da izleyebilirsiniz. 

Video Oyunları

Daha önceden de belirttiğimiz gibi Pokemon Go bu sistemin kullanıldığı en bilinen ilk oyundu denilebilir. Daha fazlasının da gelecekte bizi beklediğini düşünüyorum. İnsanların kapalı mekanlarda hareketsiz bir şekilde oyun oynamalarındansa böyle oyunlarla harekete geçmeleri daha sağlıklı şekilde eğlenmelerine fırsat verecektir.

Emniyet ve Güvenlik Güçleri

Yüz tanıma sistemlerinin artırılmış gerçeklik ile entegrasyonu, sınır geçişleri, toplumsal olaylarda tehlikeli kişilerin tespiti ve diğer birçok açıdan güvenlik güçlerine avantaj sağlayacaktır. Günümüzde kullanımı mevcut değil sanırım ancak yakın gelecekte hayatımıza girmesi kuvvetle muhtemel.

Artırılmış Gerçeklik Avantajları

  • Eğitimde kolaylık getirir ve kaliteyi yükseltir. 2D ve 3D uygulamalarla konuyu zenginleştirir ve dikkati yoğunlaştırır.
  • AR ile zenginleştirilmiş materyallerin tanıtımı kolaylaşır..
  • Herhangi bir ortam, ürün, kişi veya araç hakkında detaylı bilgi verebilir.
  • Nesneler veya ürünlerle ilgili gerçeklik algısı yaratır ve olmayan bir ürünle ilgili deneyim elde edilebilir. Ürünleri üretmeden deneme fırsatı tanır.
  • Soyut kavramların somut hale getirilmesine yardımcı olur.

Artırılmış Gerçeklik Dezavantajları

  • AR kullanacak kişinin yeterli donanıma sahip olması gerekir. Özellikle bazı uygulamalarda gözlük, eldiven v.b işaretleyiciler.
  • Sürekli ellerinde bir telefonla insanların ortamı izlemeleri rahatsız edici olabilir.
  • Kişilerin ve ortamların farkedilmeden izlenmesi ve dinlenmesi sağlanabilir. 
  • Bu kayıtların 3. kişilerin eline geçmesi durumunda oluşacak sorunlar.
  • Ülkemizde Kişisel Verileri Koruma Kanunu (KVKK) benzeri dünya genelindeki bazı koruma kanunları nedeniyle uygulama güçlükleri oluşabilir veya karşı davalara maruz kalınabilir.
  • Bu uygulama ile ortaya çıkacak getireceği ilave maliyetler. 
  • Özellikle tanıtım uygulamalarına sadece yeterli ekipman ve donanıma sahip kişilerin ulaşabilmesi.